Röportaj: Özge Çağıl Sütcü
2N Mekatronik, üç ortağın girişimiyle ve 2 yıl süren Ar-Ge çalışmaları sonucunda ram bacaları için endüstriyel baca gazı filtre ünitelerini geliştirdi. Dünyada ilk kez üretilen bu sistem, %100 yerli ve patentli olup çevre kirliliklerinin ve karbon salınımlarının azaltılmasına önemli ölçüde katkı sağlıyor.
2017 yılında Tekirdağ, Çorlu’da faaliyetlerine başlayan 2N Mekatronik, Ar-Ge çalışmaları sonucunda 2019 yılında baca gazı filtre ünitelerinin akredite laboratuvar testlerini tamamladı. 2020 yılında üretimine başlanan filtre sistemi, kirleten veya kirletmeyen her türlü dumanı, buharı ve gazı filtreleyerek hem çalışanların sağlığını hem de çalışma ortamının güvenliğini sağlıyor.
Tekstil Teknoloji dergisi olarak ocak sayısı özel dosyamız olan ‘Türk Tekstil Makine Endüstrisi’ için 2N Mekatronik Genel Müdürü Nazım Uysal ile röportaj gerçekleştirdik. Uysal, 2 yıllık Ar-Ge çalışmaları sonucunda geliştirilen dünyadaki ilk %100 yerli ve patentli ram bacaları için endüstriyel baca gazı filtre ünitelerinin özellikleri ve ortaya çıkış amaçları hakkında bilgiler paylaştı. 2023 yılını değerlendiren Uysal, 2024 hedeflerinden ve yatırım planlarından bahsetti.
Röportajın öne çıkan başlıkları şöyle:
Filtreleme Sonrası Açığa Çıkan Atık Yağlar Tekrar Kullanılabiliyor
Öncelikle projemizin esas amacından bahsetmek istiyorum. Bu yola; kirlilik dalgalarının konutlara, insanlara bulaşmasını engellemek, tekstil şehri olan Çorlu’ya kar yağdırmak ve geleceğe, çocuklara temiz bir çevre bırakmak amacıyla çıktık. Bu tür projelerin çoğalmasını temenni ediyoruz çünkü doğaya saygılı olmak hepimizin sorumluluğunda.
Bacalardan dışarı atılan 180 ila 200 derece yüksek ısı akabinde ortaya çıkan iklim bozuklukları, her geçen gün daha fazla artış gösteriyor. Rüzgârın şiddetiyle bu kirlilikler, salınarak topraktan alınan ürünlere, nefes alınan konut ve yaşam alanlarına bulaşıyor. Isı derecesini düşürerek zehirli gazların gökyüzüne salınımını engellemek amacıyla geliştirilen ram bacaları için endüstriyel baca gazı filtre ünitelerimiz büyük önem arz ediyor. Proje çalışmalarımız süresince daha işlevsel mekanik tasarımları ve yazılımları kullanmayı tercih ettik. Böylelikle üründe bulunması gereken özellikler yönetmelikler kapsamında değiştikçe biz de ürünümüzü bu koşullara kolaylıkla entegre edebiliyoruz. Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın hava kirliliği tespit ve önlem çalışmaları kapsamında geliştirdiğimiz filtre sistemi sayesinde yaşam alanlarımızın zehirlenmesini engelleyebiliyoruz.
Yoğuşmalı ekonomizerli ve Esp modüllü hybrid model filtre sisteminin özelliklerine detaylı değineceğim ancak temel olarak; yangın oluşturma riskini ortadan kaldırıyor, ram makinesinin üretim verimliliğini düşürmüyor, il çevre müdürlüklerinin talep ettiği filtre verimliliğini raporlar ile karşılıyor, yatırım maliyetini 1 yıldan az sürede firmaya işletme giderleri dâhil tekrar kazandırıyor.
Baca Filtre Sistemiyle Ayda 1 Ton Yağ Buharının Havaya Karışması Engelleniyor
Türkiye’deki ilk %100 yerli ve patentli ilk filtre sistemimiz; sonuç odaklı, sürdürülebilir, sıfır dumanlı ve hatta bir fabrikanın dışarıdan bakıldığında çalışıp çalışmadığını bile anlayamayacağınız düzeyde atıksız bir üretim sunuyor. Tekstil sektöründe hizmet veren bütün fabrikalara hizmet verebiliyoruz. Ram makineleri olarak nitelendirilen ve tekstilde kumaş fiksesi adı verilen işlemi gerçekleştiren makinelerinde açığa çıkan tüm atıklara, elyaf tozlarına, koku, yağ ve kirliliklere filtreleme yapıyoruz.
Baca filtrelerimiz sayesinde atıklar daha bacadan çıkarken imha ediliyor. Fabrikaya ve makineye göre miktar değişiklik gösterse de bir ram makinesinden ortalama 140-145 tonluk kumaş üretimi için ayda 1 ton yağ çıkarılıyor. Bir bacadan ortalama 1 ton yağ çıktığı düşünülürse; fabrika bölgelerinde ortaya çıkan yüklü bir atık salımını söz konusu. Filtre sistemi kullanıldığı takdirde; bu yağların tamamı toplama kaplarında biriktirilip firmaya tekrar iade ediliyor. Elde edilen yağ ise geri dönüşüm tesislerine gönderiliyor. İkinci derecede atık olmasına rağmen geri dönüşüm işlemi gerçekleştirilebiliyor.
TETSİAD Başkanı ve Üyeleri Tarafından da Destekleniyor
Bu tarz projelere devlet tarafından destek veriliyor. Biz, Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’ndan filtre kullanımına yönelik gelen çağrılar doğrultusunda harekete geçtik. Daha sonra geliştirdiğimiz ürün akredite laboratuvarlarındaki testleri başarıyla geçerek tekstil fabrikalarının bacalarında kendine yer buldu. Ayrıca Türkiye Ev Tekstili Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TETSİAD) ve üyeleri tarafından da projemiz destekleniyor. TETSİAD Başkanı Hasan Hüseyin Bayram, kendi üretim tesislerinde baca filtremizi kullanarak çok memnun kaldığını belirtti. Özellikle ürünümüzün sıfır duman prensibiyle çalışması ve firmaların kolaylıkla uygulamaya alabilmesi en beğenilen yönleri arasında oldu.
Altınyıldız, Rayon Tekstil, Arta Tekstil, Else Tekstil, Mertül Tekstil, Bayramlar Brode, Turbo Tekstil gibi birçok firmaya da baca filtremizi kurduk. Sistemimizi kullanan firmalar, iş gücünün aynı olmasına karşın maliyetlerin azaldığını görünce bize çok olumlu dönüşlerde bulundu. Birçok firma, diğer makineleri için tekrar tekrar sipariş vermeye başladı.
Yüksek Derecedeki Sıcak Atık Havayı Fabrikaya Geri Kazandırıyor
Çevre mühendisleri tarafından devamlı olarak denetlenen filtre sistemimiz, emisyon değerlerinin düşürülmesine yardımcı oluyor, fosil yakıt tüketimini azaltıyor, karbon ve zehirli gaz salınımı engelleniyor. Ram Kumaş fixe yaparken açığa çıkan ısılar, 200 dereceye varabiliyor ve bunlar maalesef kar bulutlarının kaçmasına neden oluyor. Filtre Sistemimizin çalışırken 160-200 C’deki atık havayı, 20-22 C’deki besi suyuyla 45 C’ye kadar soğutuluyor ve su 55 C’ye (Opsiyonel olarak 80C) ısınıyor. Böylece tesiste ihtiyaç duyulan tüketim noktalarına yönlendirilebiliyor ve fabrikaya geri kazandırılmış oluyor. Böylece atılan enerji bir kere daha kullanılabiliyor ve ekonomik bir yaklaşım sunuyor. Bu da ortalama bir fabrikaya elektrik enerjisiyle birlikte %30 civarında finansına geri dönüş gerçekleştiriyor. Fabrika sahipleri faturalarından elde ettikleri tasarrufla maliyetlerini düşürüyor.
Fabrikalardaki Kömür Tüketimi, Filtre Sistemi Sayesinde %30 Azalıyor
Ram makinesi bulunan tekstil fabrikalarında kömür tüketimi oldukça fazla oluyor. Bu kömürler mevcut filtre sayesinde %30 geri kazandırılıyor. Günde 30 ton kullanan bir fabrika, bu tüketimi 20 tona kadar düşürebiliyor. Ayrıca bu fabrikalar fosil yakıt tüketimi sonrası oluşan cüruf atığı sorunuyla mücadele ediyor. Örneğin; kömür tüketiminde her 100 tonda ortalama 15-20 ton cüruf atığı ortaya çıkıyor. Bu atıkların imha edilmesi, firmalar için ek maliyetler ve zaman israfı anlamına geliyor. Filtre sistemimiz sayesinde cüruf atığı önemli ölçüde azalıyor. Bir müşterimiz, sırf cüruf atığının azalmasından dolayı bile bize teşekkürlerini sundu
“Yangın Riskini Ortadan Kaldıran Filtremiz, Firmaların Endişelerini Giderdi”
Inditex grubuna bağlı olan sanayiciler bizim filtremizi kullanmaya başladı çünkü emisyon gruplarımız, A Grubu standartlarına ulaşmaları konusunda yardımcı oluyor. Bu %90’ı aşkın temizlik anlamına geliyor. Kömürde de %95 civarında. A Grubu’nda olan firmalar, derecelerini korurken ısı dönüşümünden de faydalanıyorlar.
Bu sistemi, Türkiye’de başlattık ve tekstil ağırlıklı olan; İstanbul, Tekirdağ, Diyarbakır gibi şehirlerde faaliyet gösteriyoruz. Rusya’ya yakın zamanda dört adet ürün gönderdik. Yurt dışından çok talep alıyoruz. Kısa süre önce Bulgaristan da bu konuya ilgi göstermeye başladı. Avrupa Birliği’nden verilen teşvikler kapsamında birçok ülke de özellikle kirliliği azaltmak adına bu sistemi tercih ediyor.
Sistemimizin en önemli özelliklerinden biri de bu aslında: yangın analizinin mevcut olması. Filtre sistemimiz, bağlı bulunduğu makinenin yangın analizini yaparak yangın riski tespit edildiği anda sistem üzerinden gerekli müdahaleleri gerçekleştiriliyor. Ürünün muadili olmadığından firmalar bize ulaşmaya çalışıyor. Türkiye’de birkaç firma muadili sayılabilecek ürünlerden kullanmış ancak yangın çıkmasıyla sonuçlandığı için endişe duymuşlar. Bu endişe yüzünden bizim ürünümüzde de böyle bir durum yaşanacağından dolayı çekingen davrandılar ancak sistemi çalışır halde gördükleri zaman ürünümüzün farkını anladılar. Daha önce makinesinde yangın çıkan müşterilerimiz, bizim filtre sistemimizden sonra böyle bir durumla karşılaşmadıklarını dile getirdiler.
Kumaş pişirme yapan ram makinelerinin içerisinde bulunan madeni ve organik yağ, yağ buharı, kimyasal preparatlar,atık hav-elyaf, parafin dumanı gibi maddeleri tanıyan bir sisteme sahibiz. Bu malzemeleri tanımadan, çalışmalarını yapmadan sistemi geliştirmek pek mümkün değil. Bu şekilde bir fitre üretimi söz konusu olduğu takdirde yangın riski ortaya çıkıyor.
Filtre Sistemi Sayesinde Zehirli Alan Oluşmuyor
Fabrika bacalarından çıkan koku, duman ve kirlilik sebebiyle tesislerin bazı bölümleri zehirli alan olarak belirleniyordu. Filtre sistemimiz sayesinde her alan değerlendirilebiliyor. Hatta çalışanları için ortak alan oluşturup kafe ve dinlenme alanı açan müşterilerimiz bile oldu. E-5 ve TEM otoyolu üzerindeki firmalar tarafından yoğun talep görüyoruz çünkü filtremiz sayesinde fabrikalardan çıkan duman, koku ve kötü görüntü ortadan kalkıyor böylece rahatsızlık hissi oluşturmuyorlar.
Ayrıca uzaktan izlenebilen, hesap verilebilirliği yüksek bir ürün. Filtre sisteminin değiştirilmesi gereken herhangi bir parça veya aksamı bulunmuyor. Bu tür değişimler sanayiciye ek maliyet çıkardığı için ürünü geliştirirken bunların bulunmamasına önem verdik. Kendi temizliğini otomatik yapabilen ve çalışanı meşgul etmeyen bir yapıya sahip olan filtre sistemimiz, fabrikadaki ram makinesi çalıştığı sürece 7/24 bu makineyi takip edebiliyor, böylece çevre kirliliğini de azaltıyor. Arıza durumlarında uzaktan bağlanarak destek veriyoruz ve anında dönüş yapabiliyoruz. Herkes tarafından kolaylıkla anlaşılabilen sistem sayesinde herhangi bir bilgi birikimine sahip olmayan çalışanlar bile ürünümüzü rahatlıkla kullanabiliyor.
“ITM 2024 Fuarı ile Sistemimizi Dünyaya Tanıtmak İstiyoruz”
2023 bizim için güzel ve verimli bir yıl oldu. Birçok ülkeden birçok firmaya sistemimizi tanıtma imkânı bulduk. Firmamızı tanıtmak amacıyla öncelikle ürünümüzü ve neden kullanmanız gerektiğini anlatmaya çalışıyoruz çünkü öncelikli amacımız bu ürünün çevreye ve yeşil bir geleceğe katkı sağlaması. Görüşmelerimizin ardından özellikle uluslararası fuarlara katılma ile ilgili görüşmelere başladık. 2024 hedeflerimizden biri; haziran ayında düzenlenecek ITM 2024 Fuar ile sistemimizi dünyaya tanıtmak.
Hedeflerimize bir yıl daha yaklaşırken yatırım planlarımızı da harekete geçirdik. 2024 yılında planladığımız tesis yatırımını gerçekleştirmeyi düşünüyoruz, böylece faaliyetlerimize artık daha büyük bir tesiste devam edeceğiz. Bu daha büyük alanlarda daha çok üretim anlamına geliyor, bunu da derginiz aracılığıyla duyurabiliriz. Böylece üretim maliyetlerini düşürerek ürünlerimizi de daha ekonomik hale getireceğiz.
Kaynak: Etextile Magazine
